top of page
Wist je datjes
Op bijna iedere pagina zal je een 'wist je datje' tegen komen. Ze staan niet allemaal in deze lijst...
Op deze pagina staan de langere verhalen...
Kwestie van de andere pagina's een beetje te 'ontlasten' ;)
De woorden in zwarte letters staan op deze pagina, de blauwe her en der op de website...
Klik op het woord van het onderwerp waar u meer van wil weten en je wordt rechtstreeks verder gezonden...
Veel plezier...
A
B
C
Alfabet -
E
P
M
S
V
W
K
I
F
Marenda -
Stapelmuren, Bunja & Kazun - Sfinx van Split - Sprinkhaan, krekel of cicade - Steenhopen in het landschap -
Vlag -
Anchor 1
Z
De vlag
Wist je dat ?
De kleuren rood, wit en blauw ook wel "pan Slavische" kleuren worden genoemd?
Ze worden meestal gebruikt in de vlaggen van de meeste Slavische landen zoals Slovenië, Servië, Slowakije, Tsjechië...
De Kroatische schrijver Miroslav Krleža (1893-1981) schreef dat de drie kleuren symbool staan voor:
Het bloed van de martelaren (rood) , vredelievendheid (wit) en de onderwerping aan God (blauw)
Op het wapen van de vlag dat uit een groot schild in rood-wit schaakbord patroon bestaat staan nog 5 kleine schilden.
Deze vertegenwoordigen de vijf regio's van het land:
* De zespuntige morgenster boven een zilveren maan staat symbool voor Zagreb en Centraal Kroatië.
* De rode banen op de blauwe achtergrond staan voor de regio Dubrovnik.
* De gekroonde katachtigen ( luipaarden) op het middelste schild staan voor Dalmatië.
* De gouden geit met rode hoorns en hoeven voor Istrië
* De laatste staat voor Slavonië: De rivieren Drava en Sava als witte strepen, het dier is een zwarte marter. In het Kroatisch "Kuna" (de nationale munteenheid). Deze werd naar de marter vernoemd omdat de mooie zwarte vacht lang geleden als betaalmiddel werd gebruikt.
Het rood-witte blokkenpatroon zou het uiterlijk van de kievitsbloem (Fritillaria meleagris) weerspiegelen.
Stapelmuren, Bunja en Kažun
Vooral in Dalmatië en op de eilanden in de Kvarnerbaai kan je er niet naast kijken Ze horen er gewoon bij: de stapelmuren die het landschap doorkruisen, verdelen...
Deze "suhozidovi" in het Kroatisc, zijn eeuwenoud en werden/ worden gebouwd door middel van een ook al eeuwenoude techniek.
Zonder gebruik te maken van cement zijn ze droog op elkaar gestapeld en lopen soms kilometers door het landschap. Door glooiende heuvels, door dalen en langs de kust.
Veel van die muren zijn na zoveel tijd nog zo goed als intact, wat toch wel heel wat zegt over de stevigheid ervan. Anderen zijn door de eeuwen heen toch scheef gaan zakken of omgevallen...
Oorspronkelijk ontstonden de muren doordat de mensen die aan landbouw wilden doen, de stenen die overal op de rotsige bodem lagen opraapten en op hopen gooiden. Zo kregen ze plekken vrij om olijfbomen en druiven aan te planten. Van de grote stapels stenen die waren ontstaan bouwden ze daarna muurtjes om hun perceel.
Al gauw ondervonden de landbouwers bijkomende voordelen van de muren en kregen ze extra functies: ze konden dienen als omheining voor de schapen Ze hielden de vaak hevige bura winden tegen zoals vooral op Pag het geval is.
Daar zie je de dieren dan ook vaak samengeplakt tegen zo'n muur. Uit de wind of in de schaduw...
In de buurt van de muren zie je ook vaak een "Bunja" (Dalmatië) of "Kažun" (Istrië). Deze stenen huisjes deden dienst als schuilhut voor mens en dier, maar ook als "magazijntje" voor het opbergen van gereedschappen. Op de foto rechts zie je de bouwfases van zo'n hutje.
Samen met het toerisme groeit de belangstelling naar tradities uit het verleden van dit mooie land.
Het besef dat deze muren van grote culturele waarde zijn, en kenmerkend voor de Kroatische landschappen, zette enkele historici aan het denken. De oudere mensen die de bijzondere techniek meester zijn, komen langzaam in de minderheid. Samen met een groep architecten hebben de historici een project opgezet waarbij de techniek terug wordt aangeleerd.
Zo kan je in het verlaten, afgelegen dorpje Dragodid op het eiland Vis een work-shop volgen.
De workshops maken deel uit van een Unesco werelderfgoedvrijwilligersprogramma.
Hun grootste doel is het onderhouden, renoveren en restaureren van de bestaande muren.
Zoals hier op de bekende Stari Grad Vlakte op het eiland Hvar:
Bijen & landmijnen
Na de Balkanoorlog lagen er nog vele landmijnen verspreid over de oorlogszones. Daar het onmogelijk was ze allemaal te vinden en onschadelijk te maken vielen er zelfs jaren na de oorlog in "schoongemaakte" gebieden nog minstens 300 slachtoffers.
Een gebied van maar liefst 750 vierkante kilometer was niet "veilig" te verklaren.
Wij zagen in 2008 rond de Novigrad zee nog waarschuwingsborden om de velden niet te betreden...
Volgens Nikola Kezic, hoogleraar aan de universiteit van Zagreb en bijendeskundige , zouden bijen uitermate geschikt om de explosieven op te sporen. Sinds 2007 worden honingbijen getraind om de geur van de springstof TNT te herkennen. Ze worden met suikerwater beloond als ze de stof vinden.
Daar enkele bijen "opleren" een heel andere zaak is dan hele zwermen verklaard waarschijnlijk waarom ik na een artikel uit 2016 geen verdere info vind...
Hebben ze deze methode toegepast of niet ? Don't know...
Ezeltjes
Wist je dat ?
Ezels vandaag de dag bij het cultureel erfgoed worden gerekend?
Er zijn veel dorpen waar je een standbeeld kan vinden van een ezel.
Je zal ze terugvinden op prentkaarten met groeten uit....
Een afbeelding op een fles wijn...
In Dalmatië staat hij zelfs symbool voor de streek.
Dit alles omdat de ezel doorheen de geschiedenis een belangrijke rol heeft gespeeld in het leven van de Kroaten. De bevolking wil de trouwe helper op deze manier bedanken en koesteren in de herinneringen.
Als lastdier was hij namelijk onmisbaar voor het vervoeren van allerhande producten en mensen.
Vele mensen houden nu één of meerdere ezels in hun weide - puur uit liefde voor de koppige, maar trouwe dieren.
Indische Mangoesten
De Indische mangoest komt oorspronkelijk uit zuidoost Azië: China, Maleisië en Java. Ze zijn echter in verschillende delen van de wereld met succes geïntroduceerd. Ook in Kroatië. En vooral op de eilanden daar.
Waarom?
Naast insecten, wormen, fruit en vogels, eten mangoesten ook reptielen. En daar was het de Kroaten in de 19e eeuw om te doen: slangen, giftige slangen... (ze kunnen zelfs een cobra doden)
En de mangoesten deden wat er van hen werd verwacht.
Maar... de medaille heeft ook een keerzijde.
En niet alleen in Kroatië.
De mangoesten eten niet enkel de giftige slangen...
Op de Kroatische eilanden waar hij werd uitgezet zijn sindsdien verschillende soorten inheemse dieren met 1/3e verminderd tegenover de eilanden waar geen mangoesten leven...
Walvis of dolfijn ?
Misschien denk je: een walvis is een walvis, en een dolfijn is een dolfijn...
Bij vele zeezoogdieren zal je nochtans niet zo meteen weten waar hij bij hoort...
En horen ze eigenlijk wel of de walvissen of de dolfijnen?
Oke, deze zijn duidelijk...
Maar wat de twijfelgevallen zoals deze...
De beloega, witte dolfijn of witte walvis ?
Uit de drie benamingen voor hetzelfde beestje raak je dus ook niet veel wijzer...
(PS. Deze zitten niet in Kroatië hoor)
Eigenlijk zijn alle dolfijnen, bruinvissen en walvissen... walvissen !
Het zijn bovendien allemaal zoogdieren, geen vissen !
En je staat meteen een heel eind verder als je weet dat er binnen de groep walvisachtigen twee subgroepen zijn: baleinwalvissen en tandwalvissen.
Een orka, of zwaardwalvis is dus een tandwalvis en meteen ook de grootste dolfijn.
Waar draait het dus om? Een zeezoogdier met baleinen is sowieso een walvis.
Het "torpedo" achtige gestroomlijnde lichaam van tandwalvissen helpt hen om razendsnel op vis te jagen.
Hun tanden gebruiken ze om prooien zoals kreeften, krabben en in het geval van de orka, andere zeezoogdieren te grijpen en dood te bijten.
Niet ongerust zijn, orka's komen niet naar Kroatië...
Ook niet op vakantie ;)
.jpg)
Over het algemeen zijn baleinwalvissen immens veel groter en plomper dan tandwalvissen of dolfijnen.
Denk maar aan de blauwe vinvissen en bultruggen.
Maar zij moeten niet jagen op volle snelheid. Zij filteren krill uit het water: kleine garnaalachtige diertjes.
In Kroatië spot men af en toe een dwergvinvis (illustratie met de dolfijnen) of een (dwerg)potvis.
Die laatste wordt eigenlijk nooit "dolfijn" genoemd ondanks het feit dat hij bij de tandwalvissen hoort...
Misschien omdat hij met zijn 12 tot 18 meter toch wat te groot is om zo genoemd te worden ???
In ieder geval kreeg hij een aparte "familie" de Physeteridae.
Het Dragon's eye lake vind je in Rogoznica, regio Šibenik.
Wist je dat:
De water-lagen zich om de paar jaar om een onbekende reden vermengen.
Het water wordt troebel en zwavel dampen komen omhoog waardoor het meer een onaangenaam geurtje verspreidt en het water lijkt te koken.
Door zuurstof tekort sterft een deel van het leven in het meer, terwijl een ander deel door spleten naar de open zee ontsnapt. Dit leven bestaat trouwens uit vissen, kwallen, krabben en zeeslakken...
Na enkele maanden wordt het water langzaam maar zeker terug helder. Door bezinking en het zeewater dat door de spleten ook nieuw leven met zich meebrengt. Tot de draak weer vuur spuwt...
Duikers die dit unieke fenomeen van "biochemische processen"
zouden onderzoeken zijn daarbij gestorven.
Dragon's eye lake
De Sfinx van Split
Hij wordt de oudste bewonder van Split genoemd ( hij is meer dan drieduizend jaar oud) en heeft van de bewoners zelfs een naam gekregen: Gorgon.
De sfinx is gemaakt van Zwart, Afrikaans graniet en je kan hem vinden bij de zuilengalerij aan de kathedraal van St-Domnius.
Het verhaal wil dat de oude bewoners van Split oogcontact vermeden met Gorgon. Sfinxen zouden passanten vragen stellen, en wie het verkeerde antwoord gaf zou met de dood worden gestraft...
Tot zover de mytische kant van deze androfinx: een wezen met het hoofd van een mens, maar het lichaam van een leeuw. Al heeft Gorgon, uitzonderlijk, geen leeuwenpoten, maar armen...
Hoe is hij in Split terechtgekomen?
Keizer Diocletianus was helemaal weg van Sfinxen. In Egypte zijn zij de bewakers van heilige gronden, tempels en graven.
De keizer liet er maar liefst 12 naar zijn stad verschepen vanuit Egypte om zijn paleis in Split te versieren. Doorheen de eeuwen bleven er , naast Gorgon van de andere sfinxen slechts delen over: een onthoofde sfynx aan de Tempel van Jupiter, een hoofd van een rode granieten exemplaar en andere resten in de musea van Split en de kelders van het paleis.
Dat deze sfinx zo dicht bij het mausoleum ligt is dus geen toeval: Diocletianus vond hier, zoals hij had gewenst, zijn laatste rustplaats.
Marenda
Wist je dat ?
In de tijd van het communisme was het gebruikelijk dat werknemers een goedkope (soms ook gratis) maaltijd werd aangeboden door hun werkgevers. Vele mensen begonnen zeer vroeg op de dag te werken en hadden vaak niet eens een goed ontbijt achter de kiezen.
De "marenda" - zo noemt men de maaltijd aan de kust, of de "gablec" in het binnenland werd rond late voormiddag aangeboden.
Meestal kan je kiezen tussen enkele gerechten zoals: worstjes, vis of schnitzel met aardappelen en groente, pasta, stoofvlees, risotto, goulash... dagvers klaargemaakt en geserveerd met vers brood...
Vandaag de dag kan je nog steeds restaurants vinden in haast ieder dorp waar tussen 10 en 14u zo'n warme maaltijd wordt geserveerd. Een "dagschotel" eigenlijk.
Gierig of nieuwsgierig... ;)
Vraag het aan de locals...
Bouwen, verbouwen & bouwval
Zoals reeds gezegd bij "verblijven in Kroatië" zie je in het mooie landschap, in de dorpen en de steden... eigenlijk zowat overal leegstaande hotels, resorts, restaurants, huizen tot zelfs hele dorpen verlaten en in verval...
Voor ons is het moeilijk te bevatten dat die bouwvallen niet afgebroken worden. Dat die krotten, overwoekerd door onkruid en klimplanten gewoon blijven staan tot ze vroeg of laat gewoon zullen instorten...
Sommigen onder ons ( ja wij ook) ergeren zich aan deze "onverschillige laksheid ". Daarom wil ik graag even de redenen op een rijtje zetten.
Niet dat daarmee alles gerechtvaardigd is, maar... het verklaart veel.
Het communisme
Tijdens het communistische regime - jaren '70-'80 - werden vele mensen aangemoedigd om in en rond de grotere steden te gaan wonen. Ze konden er aan de slag in de industrie, de havens en de fabrieken.
Velen verlieten dus het platteland waar hun huisje of boerderij verlaten achter bleef.
Ze konden dankzij de werkzekerheid immers gemakkelijk en aan een gunstig tarief lenen.
Bouwmaterialen waren relatief goedkoop en sommigen kregen zelfs een lapje grond of een woning...
Onbewust bouwden de Kroaten door een - goed bedoelde en eigenlijk best wel slimme traditie - mee aan wat later tot leegstand zou leiden.
Traditie
Je zag ze ongetwijfeld al: zo'n huis waarvan je meteen ziet dat het niet af is.
En dan vraag je jezelf af of de centjes op waren...
Het antwoord is heel eenvoudig: ja, heel dikwijls wel !
Oké, zal je denken, maar wat heeft dat met leegstand te maken?
We gaan verder waar we gebleven waren...
Doordat bouwen in Kroatië in vergelijking met hier relatief goedkoop was, bouwden mensen hun huizen groter dan hier bij ons.
Ze legden de fundering en bouwden er een volwaardige gelijkvloers verdieping op om zelf in te wonen.
Daarna werd er verder gespaard en in fases verder gebouwd aan een volgende verdieping met een volwaardige woonst voor de kinderen of de hulpbehoevende ouders...
Hoe dit dan weer tot leegstand leidt?
De hulpbehoevende ouders komen te sterven...
De kinderen trouwen...
Bij een huwelijk verlaat sowieso één van de partners het ouderlijke huis waar dus een wooneenheid komt leeg te staan. Trekken van datzelfde gezin beide kinderen weg en overlijden de ouders, dan komt het hele gebouw soms leeg te staan...
De kinderen die het huis erven hebben niet altijd de financiële middelen om het te renoveren of te onderhouden waardoor het dan weer staat te verkrotten. Van de kinderen gaat het naar de kleinkinderen waardoor het op den duur bij een eventuele verkoop een nachtmerrie wordt voor de notaris om alle eigenaren bijeen te zoeken.
Om de situatie helemaal te kunnen schetsen is het ook belangrijk te vermelden dat Kroatië een zeer hoog percentage huizeneigendom heeft: 91% tegenover zo'n 57% in Nederland en % in België 71%.
Vandaar dus het grote aanbod aan privé accommodaties in ons favoriete vakantieland.
Wat ons dan weer rechtstreeks brengt naar:
Nu het toerisme in Kroatië de laatste jaren enorm is toegenomen, komen deze leegstaande appartementen en huizen uiteraard weer van pas om te verhuren. Als ze tenminste nog in goede staat zijn...
Ja, er worden er veel nieuwe gebouwd met uitsluitend toerisme / verhuur voor ogen. Maar zelfs daar wordt gebouwd in fases, naargelang de beschikbare financiële middelen.
De oorlog van 1990-1995
Vooral in het binnenland staan vele huizen tot zelfs hele dorpjes er verlaten bij door de oorlog.
Serven, Bosniërs, Kroaten... Ze leefden allemaal in Yoegoslavië... vaak in hetzelfde dorp, dezelfde straat...
Als je de kaart bekijkt en ziet hoe groot dat land was...
Het is zelfs zo dat vele huizen bewust vernield werden om te voorkomen dat de bewoners na de oorlog terug zouden keren.
Nog steeds kan je her en der kogelgaten zien in de muren...
Huizen die in brand zijn gestoken... ontploft zijn...
Mensen die gevlucht zijn, mensen die verdreven zijn...
Mensen die gedood zijn...
Vooral in de grensstreek met Bosnië en het binnenland aan Okucani (Oost-Slavonië) waar het front van de oorlog lag werden vele huizen vernield en verlaten.
Kupari
Maar ook aan de kust staan een heel deel oorlogsslachtoffers.
Het bekendste voorbeeld daarvan is ongetwijfeld: "The Urbex heaven" of " the bay of the abandoned hotels" in Kupari op amper 10 km van Dubrovnik.
Dubrovnik, de stad waar haast iedere steen een historische waarde heeft werd herhaaldelijk beschoten vanuit de lucht en vanop zee.
Ook de Kupari baai moest eraan geloven. Hier bevinden zich zeven hotels waarvan het oudste in 1920 werd gebouwd toen men zich bewust werd van de toeristische aantrekkingskracht van Dubrovnik en omgeving.
Tijdens de jaren 60 werden er luxe hotels bijgebouwd en zelfs een residentie voor de leider Josip Broz Tito.
Na de verwoestingen tijdens de Balkanoorlog werd het gehele complex geplunderd en definitief verlaten...
Nu is het zo goed als een toeristische attractie geworden...
Ben je in de buurt en hou je van vergane glorie, graffiti, een prachtige baai of een alternatieve uitstap?
Bij Europa
Sinds 1 juli 2013 is Kroatië een Europese lidstaat.
Wat heeft dat er nou weer mee te maken?
In de periode tussen het beëindigen van de oorlog in 1995 en het toetreden bij Europa liggen dus 18 jaar waarin het land en de bevolking zich weer recht begon te trekken na de oorlog.
Wanneer je dan weet dat bouwgrond in Kroatië relatief goedkoop is doordat het land in vergelijking met het westen een klein aantal inwoners heeft per vierkante kilometer...
Begrijp je meteen dat de mensen hun oude huis niet renoveerden, maar gewoon een nieuwe woning bouwden.
Vroeger nam men het in Kroatië niet zo nauw met bouwvoorschriften en regels.
Vooral voor een "mooie, zwarte cent" in het handje gegeven, werd wat graag een oogje dicht geknepen.
Komt daar bovenop het feit dat ruwbouw best betaalbaar is, maar de afwerking meteen pakken duurder...
Vandaag de dag wordt er strenger toegekeken op bouwvergunningen en overtredingen.
Daardoor zijn er een deel mensen, die wel degelijk in overtreding bezig waren, die nu geen cent meer in hun "droomhuis" steken omdat ze weten dat het er zover over gaat dat ze het geheel of gedeeltelijk zullen moeten afbreken.
Door één van die nieuwe regels mogen huizen niet meer vlak tegen de zee gebouwd worden, maar moeten ze er op een bepaalde afstand vandaan blijven. Daardoor zal je ook modern-ogende gebouwen leeg, verlaten en vaak met graffiti bespoten aan het water zien staan.
Bovendien zorgt een nieuwe wet ervoor dat velen de eindafwerking van hun huis zo lang mogelijk uitstellen:
Je moet hier namelijk je bouwvergunning inruilen voor een gebruiksvergunning zodra het af is.
Zit je dan, zoals eerder vermeld, met bouwovertredingen, moet je opnieuw een bouwvergunning aanvragen mat alle risico's eraan verbonden...
Emigratie
Kroaten ruilen hun thuisland al decennia lang in voor een nieuwe thuis bestemming.
Vooral het banen tekort, de lage lonen en het gebrek aan toekomstperspectief jagen mensen de grenzen over.
In landen zoals Amerika, Australië, Canada, Zwitserland en nog vele anderen vinden ze beter betaalde banen met lagere werkdruk en betere leefomstandigheden.
Velen van hen behouden hun woning in Kroatië om op vakantie te komen, maar veel, vooral jonge gezinnen beginnen helemaal opnieuw in hun nieuwe thuisland.
Zelfs het toenemende toerisme en de daarbij horende personeelsvraag in het zomerseizoen beletten niet dat nog steeds veel Kroaten het land verlaten. Sinds de grenzen , en daarmee de deuren naar de arbeidsmarkt zich in 2013 openden zouden - ano 2023 - nog eens 350.000 Kroaten vertrokken zijn.
Het is zelfs zo erg dat de Kroatische regering in 2021 een subsidie tot 26.000 euro bood aan Kroaten die terugkeerden en een eigen bedrijf opstarten.
Zo erg dat de toeristische sector de laatste jaren vooral wordt gedragen en recht gehouden door seizoenarbeiders uit Nepal, India, de Filipijnen, maar ook uit buurlanden Bosnië en Servië.
Of hoe emigratie kan leiden tot migratie...
Gaan zij straks een deel van de leegstaande huizen bewonen?
Meer weten?
Snelwegen, tunnels & co
Tijdens de heropbouw van het land na de oorlog en het toenemende toerisme werd er veel geld gestoken in de aanleg van nieuwe snelwegen, tunnels en bruggen.
Wie ooit in voormalig Joegoslavië op reis ging zal het zich nog herinneren:
Je reed over wegen met in elke richting één baanvak, waarvan sommige niet eens verhard. Je reed door valleien en over de bergen, passeerde dorpjes waar je stopte om te tanken, even de benen te strekken, iets te eten of zelfs te overnachten...
Met het uitbreiden van het netwerk van autostrades, het boren van tunnels en het bouwen van ultra moderne bruggen, konden toeristen makkelijker reizen, maar bleven de dorpjes waar je vroeger langs moest vergeten, onbezocht en links gelaten achter...
En zonder bron van inkomsten vertrokken ook daar vele mensen op zoek naar een nieuwe plek onder de zon.
De nieuwe generatie emigranten zocht en vond beter betaalde banen over de grenzen.
Buitenlandse investeerders
Sinds Kroatië bij de EU kwam trok het naast nieuwe toeristen ook buitenlandse investeerders aan.
Duitsers, Oostenrijkers...
Na al de vorige tekst en uitleg is het eigenlijk nog amper nodig te zeggen dat deze investeerders liever een nieuw hotel / resort bouwen dan een oud te renoveren. Slopen en puin ruimen kost namelijk handenvol geld.
Na al deze antwoorden op het waarom blijf ik toch zitten met de vraag of er ooit opgeruimd gaat worden... Niet iedere ruïne is een bezienswaardigheid ...
Het Kroatische alfabet is eigenlijk een uitgebreide versie van het Romeinse (Latijnse) alfabet en een mengeling van Latijns, Glagolithisch en Cyrillisch. Dat laatste is het schrift dat nu nog gebruikt wordt.
De Kroatische taalkundige Ljudevit Gaj stelde de definitieve versie - geïnspireerd door het Tsjechische alfabet - van het Kroatisch-Latijnse schrift samen in 1835.
De vertaling van het woord "alfabet" zelf vind ikzelf grandioos. Zo eenvoudig, zo raak...
Geweldig...
abeceda
Het alfabet
A-B-C-Č-Ć-D-Dž-Đ-E-F-G-H-I-J-K-L-Lj-M-N-Nj-O-P-R-S-Š-T-U-V-Z-Ž
Wist je dat ?
* Het Kroatische alfabet (abeceda) uit 4 letters meer bestaat dan het Nederlandse ?
* De Q, W, X en Y niet voorkomen in dat alfabet...
De uitspraak:
A B
C (tsaar)
Č (church) Ć(future)
D Dž(het Engelse dGender) Đ(de Engelse naam DJack)
E F
G (zoals de Engelse G)
H (soms als de nederlandse G, soms als een H)
I J K
L Lj(zoals in het Engelse Million)
M
N Nj(zoals in het Engelse Canyon)
O P R
S Š(zoals in het Engelse ship)
T - U
V (vaak ook uitgesproken als W)
Z Ž( zoals in het Engelse pleasure)
dinarisch# alpen#dragon#cave#dramalj#dubrovnik#dugi#otok#dvigrad
bottom of page