Flora
Op deze pagina breng ik vetplanten & cactussen, de bloeiende struiken en fruitbomen onder.
Ik doe mijn best er zoveel mogelijk bij elkaar te brengen...
De plant of delen ervan zijn giftig
De plant of delen ervan zijn eet- of drinkbaar
De plant of delen ervan worden gebruikt in de medische sector
De plant of delen ervan werden/worden gebruikt in de kruiden- of volksgeneeskunde.
Voor je gaat experimenteren op culinair of medisch vlak...
Vraag raad aan een Kroaat...
De overige symbolen wijzen zichzelf wel uit zodra u de tekst leest.
Vetplanten en cactussen
Opuntia ficus-indica - Opuntia ficus-indica - Cactusvijg / Honderdjarige aloë.
-
50-200 cm- bloeitijd: 5-8
-
De cactusvijg wordt als inheems aanzien, maar eigenlijk is hij afkomstig uit Mexico en geïntroduceerd door de Spaanse veroveraars.
-
De plant bloeit in kleuren tussen geel en rood en ook de vruchten variëren van kleur.
-
Deze grote vruchten zijn rijk aan vitamines A, C, K, B2 en B6. Ze zijn eetbaar, maar kijk een beetje uit voor de stekels wanneer je de dikke schaal open maakt.
Agave americana - Agave - Agave
-
50-180 cm - bloeitijd 6-9
-
Om te beginnen: de Nederlandse benaming Honderdjarige Aloë, zou foutief verwijzen naar de Aloë Vera plant. Dit is dus geen familie...
-
Achter deze bekende plant aan de kusten van Kroatië schuilt hetzelfde verhaal als van de Cactusvijg. Hij zou meegebracht zijn door Christoffel Columbus.
-
De dikke, vlezige bladeren , die in een grote rozetvorm staan, kunnen, al naar gelang de variëteit groen, blauwgroen, roodgroen tot groen met een gele streep zijn. Met op de bladrand grote, kleien of geen stekels eindigen ze meestal in een punt.
-
De plant maakt ondergrondse uitlopers. Zorgen voor nakomelingen is ook wel nodig als je weet dat de plant gemiddeld 5 tot 40 jaar leven. Maar...
-
Feit is dat de Agave slechts één keer in zijn leven bloem draagt. Daarna sterft hij af.
-
Die, bloemen staan op een houterige steel van 5 tot wel 12 meter hoog in het midden van de plant.
-
Het water dat de plant opslaat in zijn bladeren is een giftig vocht dat na contact ernstige huidirritatie kan veroorzaken.
-
Toch worden de planten, delen ervan gebruikt in zowel de drank- als in de voedselindustrie. De bekende en lekkere agavesiroop. En de nog bekendere en door velen geliefde tequila, een distillaat op basis van het sap uit de blauwe agave.
-
Ook de jonge bladeren werden vroeger als groenten gebruikt, de vezels voor het maken van kleding.
Aloë Vera - Aloë Vera - Aloë Vera
-
30-50-90 cm- bloeitijd: 3-4
-
Aan de basis vormt de plant een korte - 30 tot 50 cm hoge houterige stam die vertakt.
-
De blauwgroene bladeren staan opeen gedrongen, hebben driehoekige, lichtgroene stekels of tanden en lopen uit op een punt.
-
De bloementrossen kunnen tot 90 cm hoog worden en bestaan is gele en rode varianten.
-
Het vruchtvlees van de plant wordt gebruikt in drankjes als smaakmaker. Water met, limonades met...
-
Het sap van de plant is van nature geleiachtig en wordt al eeuwen gebruikt tegen allerlei huidproblemen. Snijwonden, schaafwonden, zonnebrand, insectenbeten, huiduitslag....
-
Daar heeft de farmaceutische sector op ingespeeld met de ontwikkeling van Aloë Vera gels... Ik breng ieder jaar een tube mee uit vakantie... een wondermiddeltje...
Bloeiende struiken en halfstruiken
Genista tinctoria Cytisus scoparius
Forsythia europaea Euphorbia characias
Genista tinctoria - Velika žutilovka - Verfbrem
-
70-80 cm - bloeitijd: 5-9
-
Op hellingen, bergflanken, bermen... Meestal staan ze in grote groepen bij elkaar en kan je er niet naast kijken. Zeker niet wanneer ze in bloei staan.
-
De gele bloemen staan in trossen op het eind van de takken.
-
Verfbrem, de naam zegt het al, werd vroeger gebruikt voor de gele kleurstof om bijvoorbeeld kleding te kleuren.
-
Deze plant is giftig.
Cytisus scoparius - Obična žućica - Brem
-
100-200 cm - bloeitijd: 5-6
-
De takken van brem zijn onbehaard en hoekig.
-
Van deze takken en twijgen maakte men vroeger bezems.
-
De giftige stof in brem werd/ wordt gebruikt tegen reuma.
Forsythia europaea - Forzicija - Europese forsythia / Chinees klokje
-
150-300 cm - bloeitijd: 3-4
-
De reukloze gele bloemen verschijnen net voor en samen met het botten van de blaadjes.
Euphorbia characias - Konopljica - Mediterrane wolfsmelk
Er zijn zoveel soorten wolfsmelk dat ik ze onmogelijk allemaal kan plaatsen... Kijk voor een kleine wolfsmelksoorten ook eens bij wilde bloemen
-
75-120 cm - bloeitijd: 3-6
-
Deze sterke plant is die bestand is tegen lange, droge periodes en groeit vaak op heuvelachtig tot bergachtige gronden.
-
In de oude volksgeneeskunde werd het giftige, witte en kleverige sap gebruikt tegen wratten en kanker.
Rhododendron luteum Dasiphora fruticosa
Rhododendron luteum / Azalea pontica - Pjenišnik - Bosazalea
-
300-400 cm - bloeitijd: 4-6
-
Bij deze bladverliezende struik verschijnen de zoet geurende bloemen voor de blaadjes.
-
de bloemen staan in trossen van 5 tot 20 stuks bij elkaar.
-
De hele plant is giftig, met ongeveer dezelfde vergiftigingssymptomen als de Rhododendron hirsutum.
Dasiphora fruticosa - Grmolika petoprsta - Struikganzerik
-
75-100 cm - bloeitijd: 5-10
-
Deze bossige, bladverliezende struik komt van oorsprong uit Zuid Europa.
-
De takken zijn rechtopstaand,.
-
De blaadjes zijn zilvergrijs behaard.
-
De bloempjes bestaan uit vijf gele bloemblaadjes. d
Struiken en halfstruiken
Lavandula angustifolia Lavandula stoechas
Salvia rosmarinus Calluna vulgaris
Lavandula angustifolia - Lavanda - Echte lavendel
-
75-100 cm - bloeitijd: 5-6
-
Deze typisch Mediterrane struiken met grijsachtige blaadjes staan bekend boor hun heerlijk geurende aren violetblauwe bloemen.
-
De plant houdt niet van een constante vochtige grond al kan hij in de winter best wat regenvlagen verwerken. Je vind ze meestal op droge, rotsige en kalkrijke heuvels en in bergachtige hellingen.
-
Lavendel wordt gebruikt als aromatische olie in parfum, deodorant, badzout, zeep... Gedroogd om in droogbloemstukken te verwerken, in zakjes om in je kast te leggen...
-
Op Hvar kan je zelfs thee, cocktails, ijsjes proeven met lavendel smaak. Lekker...
-
Voor de industrie wordt echte lavendel gekweekt vanwege de aromatische olie die gebruikt wordt in parfums. De welriekende bloemen worden verzameld als ze net opengaan. Daarna wordt de olie eruit gehaald..
Lavandula stoechas - Španjolska lavanda - Kuiflavendel / Vlinderlavendel
-
80-100 cm - bloeitijd: 4-7
-
Deze soort bloeit opmerkelijk vroeger en langer dan de gewone lavendel.
-
Ook zij zijn afkomstig uit het Middellandse zeegebied en stellen dezelfde eisen aan hun standplaats.
-
Opvallend zijn de purperen schutbladen op de top van de aren.
-
Ook deze soort wordt gebruikt voor de geurende olie.
Salvia rosemarinus - Ružmarin - Rozemarijn
-
50-150 cm - bloeitijd: 4-6
-
Deze typisch Zuid Europese houterige, groenblijvende heester
-
Volgens oude geschriften zou rozemarijn het geheugen verbeteren. Daardoor stond het lang symbool voor vriendschap en trouw. Zo werden takjes op graven gelegd om aan te tonen dat men de overledene niet was vergeten.
-
Bij ons is het vooral gekend als kruid. Bij vis, vlees, aardappeltjes... in een Gin tonic...
Calluna vulgaris - Vrijesak - Struikheide
-
20-100 cm - bloeitijd: 8-9
-
Komt eigenlijk in heel Europa voor.
-
De bloemen van de wilde soorten zijn meestal lila en roze, soms wit.
-
Ze zijn vooral waardevol voor insecten vanwege hun nectar.
-
Net zoals de takken van brem werden deze vroeger gebruikt om bezems van te maken.
Bougainvillea
Nerium oleander
Bougainvillea - Bugenvilija - Bougainville
-
150-250-400 cm - bloeitijd: 6-9
-
In Kroatië zie je meestal de purperen en roze planten, maar ze bestaan ook in oranje en rood.
-
En al denken velen van wel, deze prachtige struiken die het zo weelderig doen in ons favoriete vakantieland zijn eigenlijk niet inheems. Ze zijn in de 19 e eeuw pas vanuit Zuid-Amerika en Brazillië ingevoerd.
-
Bougainville bestaat als kruidachtige struik, zowel als groenblijvend als bladverliezend en zoals wij hem het mooist vinden: als klimplant waarbij ze dus het grootste worden.
-
De takken hebben doorntjes en dat wat wij aanzien als de bloemen zijn eigenlijk de schutbladeren. Deze zitten met hun diepe kleur omheen een haast onooglijk klein wit bloempje...
Nerium oleander - Oleandar - Oleander
-
200-600 cm - bloeitijd: 7-9
-
Deze, ook geliefde bloeiende struik is wel een typische Mediterrane plant.
-
Meestal zijn de bloemen ergens tussen wit tot roze van kleur. Al bestaat er ook een gele variant.
-
De bloemen staan bij elkaar en geuren.
-
De hele plant is giftig. En blijkbaar niet zo'n beetje: Alexander de Grote zou hem tijdens veldtochten als gifplant hebben gebruikt.: je kan er man en paard mee doden... (volgens google)
Hibiscus Albizia julibrissin
Rhododendron ponticum - Pjenišnik - Pontische rododendron
-
2-3 m - bloeitijd: 4-6
-
Komt vooral in Zuid Europa in het wild voor.
-
De struik is groenblijvend en heeft leerachtige bladeren en een bruingrijze schors met een rechthoek vormig patroon.
-
De eerste lilaroze bloemen hebben bruine vlekjes en verschijnen voor het eerst als de plant zo'n jaar of twaalf is.
-
De hele plant is giftig, zelfs de nectar. Na inname kan je tintelingen waarnemen in vingers en tenen, je kan hoofdpijn krijgen, gaan braken, je hartslag gaat omlaag enn je kan bewusteloos raken... Afblijven dus !
Rhododendron hirsutum - Dlakavi pjenišnik - Harig alpenroosje
-
20-100 cm - bloeitijd: 6-8
-
Deze Alpenplant is eigenlijk een plant uit de heidefamilie Ericaceae.
-
Ook deze is wintergroen en heeft behaarde blaadjes.
-
De bloemen zijn helder roze en geurig.
-
-
De struik is groenblijvend en heeft leerachtige bladeren en een bruingrijze schors met een rechthoek vormig patroon.
-
De eerste lilaroze bloemen hebben bruine vlekjes en verschijnen voor het eerst als de plant zo'n jaar of twaalf is.
-
De hele plant is giftig, zelfs de nectar. Na inname kan je tintelingen waarnemen in vingers en tenen, je kan hoofdpijn krijgen, gaan braken, je hartslag gaat omlaag enn je kan bewusteloos raken... Afblijven dus !
Hibiscus - hibiskus - Hibiscus
-
2-3 m - bloeitijd: 7-10
-
Deze zonne-minnende struik tot kleine boom komt van nature voor in mediterrane gebieden.
-
De bladeren zijn lancetvormig ovaal en hebben vaak een gelobde rand.
-
De opvallende grote bloemen hebben in het midden witte clusters meeldraden en de bloemblaadjes variëren van kleur tussen wit, roze, lila, paars en rood.
-
Bij slechte, koude en natte zomers zal de struik nauwelijks bloem dragen.
Albizia julibrissin - Albicija - Perzische zijdeboom
-
5-16 m - bloeitijd: 6-8
-
Deze mooie exotische, bladverliezende, breed gekroonde boom, ook wel mimosaboom genoemd, werd half de 18e eeuw in Europa geïntroduceerd. Oorspronkelijk komt hij uit Azië, maar je ziet hem toch wel vrij veel in Kroatië.
-
Tegen de avond sluiten de grote, dubbel geveerde bladeren zich om de dag nadien terug open te gaan. Vandaar ook de bijnaam: slaapboom.
-
De opvallende bloemen lijken roze-witte plumeautjes van zijdezachte draden die dicht op elkaar zitten.
-
Ze trekken massa's bijen en vlinders aan.
-
De vrucht is peulvormig en verkleurt van groen naar bruin. De zaden ervan worden door vogels gegeten.
-
De bloemen kunnen gedroogd worden en er kan thee van getrokken worden.
Rozen
Rosa sempervirens Cistus albidus
Rosa gallica Rosa glauca
Rosa sempervirens - Vazdazelena ruža - Groenblijvende roos
-
75-150 cm - bloeitijd: 3-7
-
De naam zegt het al: deze rozenstruik behoudt haar blad in de winter.
-
Het is een wilde soort die van nature in Kroatië en het Middellandse zeegebied voorkomt.
-
De wat afhangende takken hebben wat gekromde doornen en het blad is licht getand en leerachtig. De takken kunnen ook klimmen.
-
De witte bloemen met gele meeldraden staan met 5 tot 7 bij elkaar in trosjes.
-
De bottel is eivormig lang en rood. Er kan thee van gezet worden.
-
De blaadjes van de bloemen kunnen gekonfijt worden en als eetbare versiering dienen op taarten en gebak.
Cistus albidus - Ružičasti bušin - Zonneroosje
-
75-100 cm - bloeitijd: 4-7
-
Deze typisch Mediterrane struik is groenblijvend en breed vertakt. Hij wordt onder meer aangetroffen aan de kust en op de eilanden Kaprije bij Šibenik en Marjan bij Split.
-
De grijsgroene, fluweelachtige bladeren zijn eirond.
-
De vijf bloemblaadjes zien er wat verkreukeld uit.
-
Het sap, van de plant wordt in de medische wereld en vroeger in de oudheid gebruikt als preventieve crème tegen schimmelziekten.
-
Ook in parfums, wordt het tegenwoordig nog steeds gebruikt.
-
Van de blaadjes kan je thee zetten en met de hars kan je gerechten en dranken op smaak brengen.
Rosa gallica - Galska ruža - Franse roos
-
75-100 cm - bloeitijd: 5-7
-
De takken hebben doornen en zijn bedekt met klierhaartjes.
-
De gevederde en gekartelde blaadjes zijn donkergroen en behaard aan de bovenkant, de onderzijde is kaal.
-
De bloemen zijn donker roze met een witte rand.
-
De bottels zijn donkerrood.
Rosa glauca - Modrozelena ruža - Bergroos
-
100-300 cm - bloeitijd: 6-7
-
De jonge takken van de bergroos zijn glanzend roodbruin met een blauwachtige waslaag.
-
Op de oudere takken, die grijzig worden zitten licht-gebogen doornen.
-
Bloemen bloeien in kleuren tussen roze met een witte navel en effen, diep karmozijn roze.
Rosa pimpinellifolia - Trnovita ruža - Duinroos
-
10-150 cm - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 7-8
-
Aan de voet hebben de takken stekels, ook op de takken zelf staan grote en kleine doornen.
-
De bloemen zijn crèmekleurig die soms wat rood aanlopen.
-
Soms kent de plant in september een tweede bloei
-
De rozenbottels zijn donkerbruin tot paars en eirond tot rond. Ze bevatten veel vitamine C en worden gebruikt in jam, siroop en als vulling voor taart en gebak.
Rosa canina - Divlja ruža / Pasja ruža - Hondsroos
-
50-150 cm - bloeitijd: 6-7 - vruchten: 8-9
-
Deze struik komt enkel in Europa van nature voor.
-
De gevederde, gezaagde, stijve bladeren en vooral de takken zijn vaak rood aangelopen. De takken hebben haaks gebogen stekels met een brede basis.
-
De bloemen zijn meestal lichtroze tot wit.
-
De bottel met nootachtige vruchtjes is eirond en rood-oranje van kleur.
-
Ook van deze bottels kan je jam, siroop en thee maken. Ze bevatten ook veel vitamine C, B1 en B2.
Rosa rubiginosa - Rđasta ruža - Egelantier
-
100-250 cm - bloeitijd: 6-8 - vruchten: 10-11
-
Ook de roestige wijnroos genoemd. De soort komt van nature voor in Kroatië.
-
De takken kunnen stekels dragen, maar dat is niet altijd zo.
-
Ook van deze soort zijn de bladeren oneven geveerd, aan de onderkant behaard en aan de bovenkant soms wel, soms niet. Bij kneuzing geuren ze naar appels of wijn.
-
De bloemen zijn groot, rozerood tot echt rood met een witte navel.
-
De bottels zijn eivormig tot rond, vlezig en rood van kleur
-
Vooral deze soort is bekend voor de theesoort egelantier.
Alcea rosea - Vrtni sljez - Stokroos
-
100-150 cm - bloeitijd: 6-9
-
Komen in het wild voor aan de kust van Kroatië.
-
De lange, ronde stengels van deze tweejarige roos zijn rechtstaand en bedekt met haartjes.
-
Ook de blaadjes zijn behaard.
-
De trechtervormige bloemen kunnen enkel of dubbelbloemig zijn. Ze zijn er in het wit, roze, rood en geel en komen pas het tweede jaar aan de plant.
-
De plant heeft geen bottels, maar splitvruchten met zaad.
Althaea cannabina - Konopljasti bijeli sljez - Palmblad-heemst
-
40-200 cm - bloeitijd: 7-9
-
Ook de ze soort komt in het wild voor in Kroatië.
-
De stengel is rechtopstaand en behaard en veelvuldig vertakt.
-
De bladeren zijn gesteeld, getand en gelobd, de onderste bladeren in drie tot vijf segmenten verdeeld en behaard.
-
De bloemen staan solitair of on oksel clusters al naar gelang de soort.
Fruitbomen en struiken
Bessen
Cornus mas Berberis vulgaris
Prunus padus Prunus laurocerasus
Cornus mas - Drijen - Gele kornoelje
-
2-6 m - bloeitijd: 2-3 - vruchten: 8-9
-
Typisch bij Kornoelje is dat de bloemen voor de bladeren verschijnen.
-
Na twee tot drie jaar zal deze grote struik / boom voor het eerst bloemen en vruchten.
-
De vruchten zijn kersenrood en eetbaar. Ze smaken wrang.
Berberis vulgaris - Obična žutika - Zuurbes
-
1-4 m - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 8-10
-
De grote bloemen geuren en staan in lange, hangende trossen.
-
De bessen, die tussen augustus en oktober rijp zijn, zijn eetbaar, ondanks het feit dat ze licht toxisch zijn.
Ze zitten vol vitamine C en werden lang gebruikt om jam van te maken.
-
In de homeopathische geneesmiddelen wordt hij gebruikt tegen spier en lage rugpijn, voor soepele gewrichten en spieren & voor de reinigende werking van darmen, lever, gal en nieren.
Prunus padus - Sremza - Gewone vogelkers
-
8-12 m - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 7-8
-
De kleine witte bloempjes ruiken heerlijk zoet.
-
In het najaar zijn de rode tot bordeauxrode vruchten rijp. Ze zijn eetbaar voor vogels, niet voor ons...
Prunus laurocerasus - Lovorvišnja - Laurierkers
-
6-8-14 m - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 7-8
-
Komt van nature voor in Zuidoost Europa en bestaat als boom of struik.
-
De langwerpige, groenblijvende bladeren zijn, in tegenstelling met wat de naam doet vermoeden, niet eetbaar
-
De crèmekleurige bloemen hebben een opvallende geur.
-
In het najaar krijgt de plant donkere paars tot zwarte bessen. Ze zijn matig toxisch en kunnen gevaarlijk zijn voor kinderen.
-
Het blauwzuur in de plant wordt gebruikt in pesticiden tegen insecten en knaagdieren.
-
Ook in ontsmettingsmiddelen zitten die blauwzuurglycosiden.
Phytolacca americana - Vinobojka - Westerse karmozijnbes
-
100-200 cm - bloeitijd: 6-9 - vruchten: 9-11
-
Deze oorspronkelijk in Noord-Amerika groeiende plant is met groot succes ingevoerd in Europa en verwilderd.
-
De witte trossen bloemen gaan overhangen en dragen in het najaar bes-achtige donkerblauwe tot paars-zwarte vruchten.
-
De vruchtbeginselen zijn in tegenstelling tot die van de volgende soort met elkaar vergroeid. Ze zijn uiterst giftig !!!
-
De hele plant is giftig.
Phytolacca esculenta - Vinobojka - Oosterse karmozijnbes
-
100-200 cm - bloeitijd: 7-8 - vruchten: 9-11
-
Net als de vorige soort is deze overgekomen uit Amerika en hier verwilderd.
-
Net als de vorige is de hele plant giftig en zeker de bessen !
-
In tegenstelling tot de vorige blijven de bloemstengels die later ook de vruchtjes dragen rechtop staan.
-
Vroeger gebruikte men de bessen om de kleurstof . Karmozijn rood...
Myrtus communis - Mirta - Mirte
-
tot 4-5 m - bloeitijd: 6-8 - vruchten: 9-11
-
Ook deze is een Mediterrane plant die van de zon houdt.
-
De bladeren zijn leerachtig, donker groen en eirond, spits uitlopend.
-
De twijgen geven bij kneuzing een aromatische geur af.
-
Ook de bloemen geuren en hebben opvallend veel meeldraden.
-
Na de bloei vormt de plant kleine, purperen bessen.
-
De bessen worden als smaakmaker verwerkt in likeur en de Mortadella worst.
-
Zowel de bladeren, de bloemen als de bessen worden voor hun aromatische olie gebruikt in de parfum industrie.
-
Het harde hout, dat wat knoestig is, wordt verwerkt tot houtskool.
Sambucus Ribes nigrum
Sambucus nigra - Crna bazga - Gewone vlier
-
tot 7 m - bloeitijd: 5-7 - vruchten: 9-10
-
De paarse tot zwarte vruchten van de vlier zijn in het najaar rijp. De bessen worden vooral door spreeuwen en edelherten gegeten. Zij verspreiden de zaden.
-
Voor vele andere dieren zijn de bessen giftig, rauw ook voor ons.
-
We kennen de vlier wel van de siropen tegen verkoudheid.
Ribes nigrum - Crni ribiz - Zwarte bes
-
100-200 cm - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 7
-
Deze in het wild voorkomende struik wordt ook geteeld voor de donkere bessen die vooral voor het cassis sap, de inmaak en jam worden gebruikt.
-
De ribes heeft meer varianten, twee ervan vind u iets verder bij de rode bessen...
Vaccinium myrtillus - Obična borovnica - Blauwe bosbes
-
15-60 cm - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 6-7
-
De plant kent na de eerste bloei, met roze bloempjes, een tweede bloei in het begin van de herfst.
-
Deze soort wordt in tegenstelling tot de vorige niet op grote schaal gekweekt omdat ze in vergelijking weinig opbrengen.
-
Kom je ze tegen in open bossen... ze zijn heerlijk...In de bossen worden ze wel geplukt voor commerciële doeleinden... vandaar dat ze redelijk prijzig zijn.
-
Leuk weetje: de bessen, met een matte waas erover komen enkel aan stengels die ouder zijn dan drie jaar...
-
Je kan de bessen zo eten, maar ook verwerken in smoothies, taart, jam, sauzen...
-
Van oudsher worden ze in de volksgeneeskunde gebruikt tegen klachten van het maag-darm systeem.
Rubus sect. Rubus - Kupina - Braambes
-
150-350 cm - bloeitijd: 6-8 - vruchten: 7-9
-
Ik heb even getwijfeld om hem bij de klimplanten te zetten, maar ik hou hem toch maar bij de andere bessen...
-
De bloempjes zijn wit tot roze.
-
De vruchten veranderen van kleur naar gelang de rijping. Van groen over rood tot donker paars.
-
Zoals we waarschijnlijk allemaal weten kan je in het najaar de heerlijke paarse vruchtjes in augustus en september recht van de struik in je mond stoppen.
-
Degenen onder ons die weleens bramen gaan plukken weten dan ook dat bramen venijnige doorns hebben, zowel op de blaadjes als op de lange, kruipende stengels.
-
Bijen komen af op de nectar en ook vogels zijn er dol op. Zelfs vossen en dassen doen er zich aan tegoed. Wilde zwijnen graven dan weer naar de wortels, en herten knabbelen de blaadjes van de twijgen.
-
Uiteraard zijn ook deze heerlijk in jam, saus, op taarten, als fruitwijn, in ijsjes, siropen...
-
Zelfs als kleurstof voor wol en katoen zijn de bessen bruikbaar. Ooit 'plukvlekken' op je kleding gehad? Krijg je er niet meer uit...
Ribes rubrum Ribes uva-crispa
Ribes rubrum - Crveni ribiz - Aalbes
-
100-200 cm - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 6-7
-
De struik verkiest een plekje in eiken of beukenbossen.
-
De onopvallende geelgroene bloemen vertellen weinig over de kleur van de bessen die volgen.
-
Die variëren van kleur tussen bijna doorzichtig, wit, roze tot rood en zitten boordevol vitamine C. Daarnaast bevatten ze kalium, ijzer, koper, mangaan en fosfor.
-
Vooral de rode bessen zijn erg geliefd. Eén volgroeide struik kan tot 4 kilo aan bessen dragen.
-
De bessen zouden mild laxerend zijn, de eetlust bevorderen, koorts verlagend werken en menstruatiepijnen verlichten. Thee van de bladeren zou jicht en reuma verlichten. ]
Ribes uva-crispa - Ogrozd - Kruisbes
-
60-120 cm - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 7
-
Op het eerste zicht lijkt de stekelbes zoals ze ook wordt genoemd op de aalbes.
-
Maar zoals de laatste benaming al doet vermoeden heeft deze struik stekels. Ook de blaadjes en stengels zijn behaard.
-
Ook deze houdt van een plekje in de bossen.
-
De bloemen zijn groen tot groenpaars.
-
De bessen, die in de zomermaanden rijp zijn, zijn er in het groen, geel of rood, al naar gelang de ondersoort.
Rubus idaeus - Malina - Framboos
-
100-140 cm - bloeitijd: 4-5 / 5-6 - vruchten: 6-7 / 8-10
-
Dat de framboos familie is van de zwarte braambes kan je merken aan de - tot 2 meter lange, stengels met doornen. U bent gewaarschuwd als je gaat plukken ;)
-
De plant groeit net als de braambes ook aan de rand van, en op open plekken in bossen.
-
Er zijn twee soorten frambozen: de zomerframboos die enkel vruchten draagt op tweejarige stengels en de herfstframboos die vruchten draagt bop de toppen van eenjarige scheuten.
-
De vruchten zijn rozerood en heerlijk om vers geplukt in je mond te stoppen...
Kersen
Prunus cerasus Prunus avium
Arbutus unedo Fragaria moschata
Prunus cerasus - Višnja - Zure kers / zure kriek
-
3-6 m - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 7-8
-
De zure kers komt oorspronkelijk uit Klein Azië maar groeit nu in Kroatië in het wild in de gemengde bossen
-
De vruchten van deze grote struik tot boom worden bij ons ook wel morellen genoemd.
-
Van deze rode tot bordeaux-kleurige kersen met hun heerlijke sap wordt onder meer fruitwijn, fruitbier en de heerlijke Maraschino likeur gemaakt.
-
De bekende Marascakers is ontstaan door kruising met andere soorten.
Prunus avium - Trešnja - Zoete kers
-
tot 20 m - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 6-7
-
Ook deze soort groeit in gemengde bossen, vooral dan eiken- en beukenbossen.
-
De witte bloemen, die in trossen aan lange stelen hangen, komen voor de bladeren aan de boom op scheuten van het jaar ervoor.
-
De donkere kers is zoet, sappig en vlezig. Dit zijn de kersen die we uit de hand eten.
-
De vrucht staat bekend om zijn heilzame werking tegen jicht door de hoge urinezuurconcentraties.
Arbutus unedo - Maginja - Aardbeiboom
-
150-300 cm / 6-12m - bloeitijd: 7-9 - vruchten: 11-12
-
Over heel Kroatië, inclusief de eilanden is deze groenblijvende struik tot boom inheems. Ze worden net als olijf , vijg en laurier ook wel gekweekt.
-
De stam is grijzig en gegroefd.
-
De jonge twijgen zijn licht behaard, de bladeren glanzend, stevig en ze hebben een gezaagde rand. Ze bevatten een hoge concentratie flavonol-antioxidanten waardoor thee ervan gezet ontstekingsremmend zou werken. Ook tegen infecties op de urinewegen, reuma en diabetes zou het aftreksel helpen. Ook een aftreksel van de schors zou deze eigenschappen bezitten.
-
De groenachtig tot witte of roze klokvormige bloemen bloeien in brede, hangende trossen aan het eind van de takken.
-
De vruchten rijpen van groen over geel naar roodbruin. Ze hebben een harde, knobbelige schil die je kan vergelijken met die van een lychee. Het vruchtvlees is geel en zurig van smaak. Ze zijn eetbaar, maar kunnen bij overmatige consumptie problemen geven met de spijsvertering.
-
Verwerkt in jam zijn ze onschadelijk voor de spijsvertering.
-
Vooral in dranken zoals cognac, wijn en bepaalde soorten likeur wordt de vrucht verwerkt.
-
De honing van de vrucht is eerder bitter van smaak, maar beren zijn er dol op.
Fragaria moschata - Jagode kitnjače - Grote bosaardbei
-
tot 10- 50 cm - bloeitijd: 5-7-9 - vruchten: 9-11
-
Komt van nature voor in Midden Europa, waaronder de loofbossen in het Noorden van Kroatië.
-
De blaadjes zijn behaard en handvormig met een gezaagde rand. Ook de steeltjes zijn behaard.
-
Vaak vormen zich weinig tot geen vruchten doordat de kleine, witte bloempjes met gele meeldraden en stampertjes grotendeels eenslachtig zijn.
-
Die vruchtjes zijn schijnvruchtjes en klein. De pitjes liggen duidelijk zichtbaar boven op de roodbruine aardbeitjes. Het vruchtvlees is wit en zoet.
Steenvruchten
Prunus cerasifera Prunus insititia
Prunus domestica Prunus persica
Prunus cerasifera - Trešnja šljiva - Kerspruim
-
6-8 m - bloeitijd: 3-4 - vruchten: 6-7
-
Deze soort komt van nature voor in de Balkan landen.
-
De boom heeft een open kroon met gladde, glanzende takken.
-
De bloemen zijn wit tot roze.
-
De vruchtjes zijn amper 2cm, mooi rond en lekker zoet en zeer sappig.
-
Als ze rijp zijn - juli, augustus - hebben ze een kleur die kan veranderen tussen glanzend groen, geel, oranje en rood
Prunus insititia - Mirabela - Mirabel / Gele pruimenboom
-
3-6 m - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 8
-
Ook mirabellen zijn heerlijk zoet en het vruchtvlees komt niet altijd gemakkelijk los van de pit.
-
Ze zijn rond-ovaal, kleuren mooi geel, al hebben ze soms een lichte 'blos'.
-
De vruchten zijn rijp in de herfst.
Prunus domestica - Šljiva - Pruim
-
4-6 m - bloeitijd: 3-4 - vruchten: 7-8-9
-
Men gaat ervan uit dat deze bekende paarse pruim een mutatie is van de kerspruim.
-
De sappige vrucht wordt onder meer gebruikt voor bereidingen zoals konijn met pruimen, moes, jam en als smaakmaker in jenever. Uiteraard kan je ham ook uit het handje eten.
Prunus persica - Breskva - Perzik
-
5-10 m - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 8
-
Oorspronkelijk afkomstig uit China werd hij tussen de 3e en de 4e eeuw door de Romeinen naar het Middellandse zeegebied gebracht waar hij het heel goed doet.
-
De boom heeft wel een korte levensduur en wordt gewoonlijk na een jaar of tien vervangen door jonge exemplaren.
-
De bloemen zijn meestal roze, soms wit, en ze komen voor de bladeren aan de boom.
-
De vrucht heeft een grote, harde pit of steen en het vruchtvlees is wit tot geel en zoet van smaak.
-
De schil is zacht en glad.
-
De perzikboom stoot zelf een deel kleine vruchten af, zodat alle kracht kan gaan naar de grote vruchten.
Ziziphus jujuba - Žižula - Chinese dadelboom
-
3-9 m - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 9-10
-
Vooral in de streek tussen Zadar en Dubrovnik wordt deze oorspronkelijk Aziatische plant gekweekt.
-
Deze bosvormige struik of boom heeft op de takken scherpe doornen. De kleinere en jongere twijgen dragen de bloemen en later de vruchten.
-
De bladeren zijn leerachtig, glanzend en donkergroen. Ze zijn langwerpig en licht getand.
-
De kleine bloemen zijn crèmekleurig en zelf bestuivend.
-
De vruchten met in de kern een harde steen, veranderen tijdens het rijpen van kleur. Van licht groen over geel naar oranjerood.
-
Het vruchtvlees is wit tot geelgroen en heeft een frisse zoetzure smaak. Ze bevatten veel vitaminen C.
-
Jujube-vruchten worden rauw of gedroogd gegeten en ook gebruikt in sappen, jam en in één van de vele likeuren die Kroatië rijk is.
-
Het fruit zou goed zijn tegen maag en darmklachten, te hoge bloeddruk,
Citrusvruchten
Citrus limon Citrus aurantiifolia
Citrus reticulata
Citrus limon - Limun - Citroen
-
3-6 m - bloeitijd: 4-9 - vruchten: 10
-
De bloesem van de citroenboom is wit, soms paars aangelopen.
-
De gele vrucht kennen we allemaal.
-
Soms draagt de boom twee keer vruchten op één jaar. De eerste dracht geeft de beste vruchten. Ze kunnen aan de boom blijven hangen tot je ze nodig hebt. Je kan ze dus plukken tussen november en april.
-
40 tot 50% van de vrucht is het sap.
-
Citroen kan in allerlei recepten worden gebruikt, daarover dus verder geen uitleg... ;) Het is wellicht het meest gebruikte en nuttigste stukje fruit op de planeet.
-
Ook in schoonmaakproducten, wordt citroen verwerkt. In ontsmettingsmiddelen, desinfecterende middelen,
-
Als medicijn kent de citroen ook verschillende heilzame werkingen. Vitamine C, A, B1, B6,calcium, magnesium, kalium, pectine, fosfor... Het heeft een heilzame werking tegen keelpijn, verkoudheid, griep, hoge bloeddruk...
Citrus aurantiifolia - Limeta - Limoen
-
200-300 cm voor struiken / 6-7m voor bomen - bloeitijd: 4-5 - vruchten: worden geplukt terwijl ze nog groen zijn
-
Geïntroduceerd vanuit Zuidoost Azië.
-
De bloemen zijn wit en geurend, en kunnen net als de bloemen van de citroen een purperen waas hebben.
-
Is zuurder van smaak dan de citroen - hij wordt aanzien als de zuurste vrucht ter wereld. Ze worden vaak in drankjes gedaan als extra smaakmaker.
Citrus reticulata - Mandarina - Mandarijn
-
150-250 cm - bloeitijd: 3-5 - vruchten: 8-9-10
-
Ook deze is ingevoerd vanuit Azië.
-
Deze kleine neef van de sinaasappel wordt vooral in en rond de Neretva delta gekweekt. Je kunt er zelfs deelnemen aan de oogst.
-
De kleine, smakelijke, zoete, oranje vrucht heeft een afgevlakte bolvorm en een dunne schil die heel gemakkelijk loskomt. De partjes zijn gemakkelijk te scheiden en het witte vliesje laat ook makkelijk los.
-
Ze worden best geplukt net voor ze echt rijp zijn. Dit omdat ze eenmaal rijp niet zo lang bewaren als sinaasappelen.
-
Van de schil kan vers of gedroogd gebruikt worden als smaakmaker voor ijsjes, pralines, suikergoed en likeur.
Appelen & peren
Punica granatum Cydonia oblonga
Malus domestica & Pyrus communis Ficus carica
Punica granatum - Pitomi šipak - Granaatappel
-
3-8 m - bloeitijd: 6-8 - vruchten: 9-10
-
Deze half groenblijvende struik of boom
-
De klokvormige bloemen zijn oranjerood van kleur met gele meeldraden.
-
De leerachtige schil van de vrucht wordt roder naarmate hij rijpt. De schil is oneetbaar.
-
De sappige, zoete zaden in de vrucht zijn dat wel.
-
De zaden worden verwerkt tot sap of gelei.
-
Boordevol vitamines B1,B2,B3, B5, B6, ijzer, calcium, kalium en fosfor wordt de vrucht beschouwd als één van de gezondste en geneeskrachtigste ter wereld.
-
Zo zou hij een positieve invloed hebben op hart en vaatziekten, op het zenuwstelsel, de botten, de bloeddruk, Alzheimer, vruchtbaarheid...
Cydonia oblonga - Obična dunja - Kweepeer
-
4-6 m - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 9-10
-
Houdt van nature van warme streken en komt daardoor vaak voor in de buurt van wijngaarden.
-
De bloesems zijn wit tot roze.
-
Een boom draagt pas vruchten na 4 tot 8 jaar.
-
De vruchten lijken - al naar gelang de soort - op een appel of op een peer.
-
Ze worden verwerkt tot compote, jam of sap.
-
In Kroatië staat de kweepeer symbool voor geluk, liefde, vruchtbaarheid, schoonheid... maar ook voor schoonheid en vergankelijkheid.
-
In oude legendes gebruikten de Goden de kweepeer om hun lot te bepalen.
-
Werd vroeger gebruikt in mengsels tegen de hoest, als kompres tegen brandwonden en als middel tegen diarree.
Malus domestica - Pitoma jabuka - Appel & Pyrus communis - Pyrus communis - Peer
-
Natuurlijk groeien er ook appel en perenbomen in Kroatië.
-
Er zou jaarlijks zo'n 40.000 ton appelen worden geproduceerd in Kroatië, waarvan Idared en Jonagold de koplopers zij
-
Omdat iedereen wel iets kent van appelen en peren, ga ik er niet verder over uitweiden... ;)
Ficus carica - Obična smokva - Gewone Vijg
-
3-10 m - bloeitijd: 6-9 - vruchten: 8-10
-
Deze grote struik tot boom komt eigenlijk vanuit Azië. Maar is al decennia lang thuis rond het Middellandse zeegebied.
-
De takken zijn knobbelig en hebben een metaalgrijze bast, die met het ouder worden donkergrijs wordt.
-
De bloemen zijn zeer onopvallend, groenig van kleur, klein en zo lijken ze op het begin van een vruchtje.
-
Tot drie keer per jaar krijgt de vijgenboom vruchtknoppen. De eerste zitten al klaar van voor de winter om dan in de zomer zullen groeien en rijpen tot donkergroene, peervormige, eetbare vruchten die violet tot donker paars worden als ze rijp zijn.
-
Enkel de vrouwelijke bomen dragen eetbare vruchten.
Druif & Kiwi
Vitis vinifera
Actinidia chinensis
Vitis vinifera - Loza (biljni rod) - Wijnstok
-
5-7 m - bloeitijd: 4-5-6 - vruchten: 9-10
-
Kroatië heeft heerlijke wijnen, en dus veel druiven. Je ziet ze overal. Tegen gevels van huizen, over pergola's en in heuse wijngaarden.
-
De druivelaar is een klimplant die zich vasthecht met zijn jonge ranken die later verhouten.
-
De bladeren zijn meestal onbehaard en glanzend aan de bovenzijde.
-
De bloesems bestaan uit onopvallende, kleine, geurende groene bloementrosjes met een nectar schijf.
-
Gekweekte rassen zijn meestal eenhuizig en doen dus aan zelfbestuiving. De wilde druif is tweehuizig en heeft dus een vrouwelijke ne een mannelijke plant nodig voor de bevruchting.
-
Bij de wilde druif zullen de bessen zuurder zijn dan dij de gecultiveerde rassen.
-
Druiven zijn bol-tot eirond en zijn groen tot paarsblauw van kleur. Sommige rassen zijn berijpt.
-
Druiven worden voornamelijk verbouwd voor de wijnproductie, om vers van de tros te eten en ook om gedroogd tot rozijnen te verwerken.
Actinidia chinensis - Actinidia / Kivi - Kiwi
-
5-9 m - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 9-11
-
Qua beplanting, teelt en groeiwijze is de Kiwi vergelijkbaar met de druif.
-
De plant, ook wel Chinese kruisbes genoemd, komt oorspronkelijk daar vandaan, maar doet het aan de zonnige kust van Kroatië meer dan goed.
-
Ook de kiwi wordt in Kroatië vaak gebruikt als slingerende klimmer tegen en over pergola's om schaduw te creëren. Hij groeit snel.
-
De bloemen zijn wit met vaak een oranje zweem. Zelf bestuivende soorten hebben naast de gele meeldraden van de mannelijke plant, ook witte stampers. Enkel planten met stampers zullen vruchten dragen.
-
De vruchten zijn langwerpig, ovaal van vorm met een zacht behaarde bruine schil.
-
Het vruchtvlees is helder groen met een witte kern en pitjes. Vol vitaminen C voldoet een kiwi aan de dagelijkse behoefte. Ze wordt vaak lekker uitgelepeld of in schijfjes of blokjes gebruikt in fruitsalades of ter garnering van schotels en gebak. Ook smoothies van de kiwi zijn heerlijk gezond en lekker fris in de zomer. De smaak is licht zoetzuur.
-
Let wel op: kiwi's kunnen niet in combinatie met melk worden gebruikt ! Dit door het enzym actinidine dat de eiwitten in melk afbreekt waardoor de "milkshake" bitter wordt.
-
Kiwi's bevatten koolhydraten, eiwitten, aminozuren, magnesium, koper, zink... en bevatten zeer weinig vet.
Olijven, peulen & andere
Olea europaea Capparis spinosa
Ceratonia siliqua
Olea europaea - Maslina - Olijf
-
5-10-20 m - bloeitijd: 5-6 - vruchten: 9-11
-
De wilde olijf die in Kroatië voorkomt, de Mastrinka, wordt niet echt erkend. De wetenschappelijke naam ervoor is eigenlijk: O. oleaster Hoffmanns. & Link. Hij is opgenomen bij de Europese olijf. Hij zou oorspronkelijk uit Italië en/of Griekenland afkomstig zijn.
-
Deze Mastrinka is eerder een struik dan een boom, heeft kleine vruchten en wordt vooral gebruikt als bestuiver van de tamme soortgenoten.
-
Ondanks het feit dat de Olijf als wintergroen wordt beschreven laat hij ieder jaar, vlak na de winter, een deel van zijn blad vallen.
-
De olijfboom heeft een knoestige, onregelmatige, vaak vertakte stam met een ruwe schors.
-
De bekendste Kroatische wilde olijf is ongetwijfeld die in Nationaal park Brioni. Hij is ongeveer 1600 jaar oud ! (zie eerste foto...)
-
Het hout van de olijf is heel duurzaam en van extreem hoge kwaliteit. Meubelen ervan gemaakt zijn zeer prijzig.
-
De bladeren zijn spits ovaal en leerachtig stug. De kleur aan de bovenkant is olijfgroen en de onderkant grijs tot zilverwit.
-
De bloemen verschijnen in trossen en zijn wit.
-
De vruchten zijn oorspronkelijk groen. Naarmate de rijping worden ze bruin en nog later paars tot zwart. Groene en zwarte olijven komen dus van dezelfde boom of struik.
-
Olijven worden nooit rechtstreeks geconsumeerd. Er gaat een heel proces aan vooraf vooraleer ze op uw bord belanden.
-
De vruchten zijn rijk aan olie. Die wordt door verschillende technieken - koude persing, of geëxtraheerd met heet water of stoom aan de vrucht onttrokken.
-
Deze olie werd en wordt voor verschillende doeleinden gebruikt. In de keuken gebruiken we hem vandaag nog steeds vaak. Vroeger werd de olie ook gebruikt voor massages, als brandstof voor lampen, als geld, voor het slijpen van diamanten en om stervenden en baby's mee in te wrijven.
Capparis spinosa - Kapari - Kappertjesplant
-
60-200 cm - bloeitijd: 5-9 - vruchten: 5-9
-
Deze groenblijvende struik met lederachtige bladeren wordt vaak breder dan dat hij hoog is.
-
Aan de basis hebben de blaadjes paarsgewijs 2 kromme doorns.
-
De witte bloemen lopen bij het ouder worden een beetje paars uit en dragen een bos van wel 50 tot net geen 200 lange meeldraden.
-
De eetbare vruchtjes kennen we allemaal: kappertjes of appelkappers. Eigenlijk zijn het ongeopende bloemknopjes. Daarom is het belangrijk ze op het juiste moment te oogsten: net voor de bloempjes zouden opengaan... en dan opleggen...
-
Wel uitkijken, de plant heeft flinke stekels !
Ceratonia siliqua - Rogač - Johannesbroodboom
-
5-10 m - bloeitijd: 6-7 - oogst: 9-11
-
Het hele middellandse zeegebied en de landen rond de Adriatische zee zijn de natuurlijke thuishaven van deze bomen en struiken.
-
De sterk vertakte, sterk gewortelde boom heeft een brede stam met een ruwe bast.
-
De blaadjes zijn ovaalrond en blijven het hele jaar door aan de plant. Hij is groenblijvend dus.
-
De peulen, het Johannesbrood, zijn groen en hebben een vlezige buitenkant. Later worden ze bruin. Pas dan worden ze geoogst, al kunnen ze jarenlang aan de boom blijven hangen en dan toch nog worden gebruikt.
-
Al eeuwen lang worden de peilen gebruikt als veevoeder, maar ook voor menselijke consumptie. De bruine peulen worden gedroogd, geroosterd en vermalen tot poeder. Zo kan het als zoetstof worden gebruikt. Breek maar eens een peul doormidden en lik eraan. In banketbakkerijen in Kroatië wordt het Johannesbroodpitmeel nog steeds gebruikt. Soms ook ter vervanging van cacaopoeder.
-
Zelfs in cosmetica en de tabaksindustrie wordt het gebruikt.
-
Op het eiland Vis is er een gehuchtje naar de boom genoemd: Rogačić.
Noten
Prunus Amygdalus & Amygdalus amarus
Corylus avellana Juglans regia
Prunus amygdalus - Slatki badem - Zoete amandel
-
4-10 m - bloeitijd: 3-4 - vruchten: 10-11
-
Komt oorspronkelijk uit het Midden Oosten.
-
Deze sierlijke bladverliezende boom houdt van het Mediterrane klimaat van droge zomers en milde, natte winters.
-
De jonge takken of twijgen verkleuren van groen naar bruinachtig paars als ze ouder worden. De tweejarige takken verkleuren daarna nog eens naar grijsachtig bruin.
-
De jonge blaadjes zijn licht behaard, maar bij het ouder worden verdwijnt dit.
-
De bloesems komen voor de bladeren en zijn wit tot lichtroze en ze bevatten veel nectar.
-
De vruchten zijn steenvruchten waarin de amandel zelf zich ontwikkeld. Zodra deze rijp is barst de steenvrucht open en kan je door aan de boom te schudden de amandels rapen.
-
Amandelen worden voornamelijk gebruikt in marsepein, nougat, frangipane, amandelmeel, amandelmelk, likeur... Gekarameliseerde amandelen, zo uit de hand, in de bekende Rabski torta...
-
In de medische sector worden ze gebruikt in siropen tegen de hoest.
Amygdalus amarus - Gorki badem - Bittere amandel
-
Het enige verschil qua kenmerken is dat deze boom een andere amandel voortbrengt: De bittere amandel.
-
Ze bevatten minder suikers en oliën dan de zoete soortgenoot.
-
Bovendien bevatten ze een stof die je in de zoete amandel niet terugvind: amygdaloside-heterosiden.
-
De zaden, de amandel dus, zijn bitter en giftig.
-
Wel worden ze gebruikt voor hun genezende werking zoals bijvoorbeeld in bitter amandelwater, wat een kalmerend middel is. Ook tegen koorts en maag- darmklachten bestaan middeltjes op basis van bittere amandel.
Corylus avellana - Obična lijeska - Hazelaar
-
4-15 m - bloeitijd: 1-4 - vruchten: 8-10
-
Deze grote struik of boom is bladverliezend en draagt zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen die voor het blad verschijnen.
-
Hij is inheems in grote delen van Europa, en draagt voor het eerst vruchten na een jaar of 10.
-
De bekende 'kwastjes' , die tot 20 cm lang kunnen worden, zijn de mannelijke bloemen. Ze dragen veel stuifmeel en trekken dus veel insecten aan. De vrouwelijke bloemen zijn nauwelijks zichtbaar.
-
De houtachtige, eivormige vruchten waarin telkens één zaadje zit, staan met max 4 bij elkaar.
-
De hazelnoot zelf is zeer voedzaam en lekker. Je kan ze zo eten of gedroogd bewaren. Coupe brésilienne bijvoorbeeld... heerlijk toch ?
-
Uit de noten wordt ook plantaardige olie gewonnen. Deze olie wordt zowel voor consumptie bewerkt, als voor gebruik in cosmetica voor bijvoorbeeld huidverzorging zoals cellulitis.
-
Van de 'kwastjes' kan meel worden gemaakt. Gemengd met tarwemeel levert het lekker brood op.
Juglans regia - Orasi - Notelaar
-
tot 30 m - bloeitijd: 4-5 - vruchten: 9-10
-
Deze grote bladverliezende boom werd door de Romeinen verspreid in het Middellandse zeegebied.
-
Hoe ouder de boom wordt, hoe grijzer en gegroefder de bast wordt. De jonge takken zijn olijfachtig van kleur, de oudere zilvergrijs.
-
Net zoals de hazelaar heeft deze boom mannelijke en vrouwelijke bloemen. Ook bij deze boom zijn de mannelijke hangende trossen, bekend als 'katjes'.
-
De bolster rond de noot is glad en groen van kleur. Meestal met witte spikkels. De noot heeft een lichtbruine geribbelde schaal. Daarin zit het lekkere gedeelte van de noot.
-
De noten zijn zeer voedingsrijk en bevatten veel olie. En wij zijn lang niet de enigen die de noten graag lusten vers van de boom...
-
Walnoten of okkernoten worden ook in gerechten en gebak gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan Baklava.
-
Maar ook het hout van de boom is zeer gewild: meubelen, trappen, vliegtuigpropellers, autosturen, geweerkolven, deurklinken...